Elektrik Kabloları

MÖ. 2750 yıllarından kalan Mısır yazılarında “Nilin Gökgürültüsü” dedikleri elektrik balığından bahsetmişlerdir. Çarpmasından dolayı bu balığı diğer balıkların “koruyucusu” olarak tasvir etmişlerdir.
Günümüzde elektrik, hayatın en önemli parçalarından biri haline gelmiş, hayatlarımızı inanılmaz ölçülerde değiştirmiştir. Bu deyimin ne kadar da yerinde olduğu artık daha iyi anlaşılıyor. Teknoloji ile birçok cihaz icat edilmiş olup, elektrik ile çalışan bu cihazların ihtiyaç duyduğu enerji ve cihazlar arasındaki iletişim için özelleştirilmiş iletkenler kullanılır. Bu iletkenlere kablo denilir.
Detaylı bir tanım yapacak olursak, elektrik akımını ileten, cihazlar arasındaki haberleşmeyi sağlayan, dış tarafı özel yalıtkan kılıflarla kaplanmış iletkenlere verilen genel addır. İletken tel sayısı bir veya daha fazla olabildiği gibi, kılıfları da bir veya daha fazla farklı maddeden oluşan, birkaç katlı kılıftan oluşabilir.

Kablolarda iletkenlik katsayısı mümkün olduğunca iyi iletkenler kullanılmaya çalışılır. Ama maliyetler ve diğer ortam koşulları dolayısıyla daha az iletken maddeler kullanılabilir. Örnek verecek olursak, altın çok iyi bir iletkendir ve pahalı olduğu için sadece yüksek frekans isteyen cep telefonları gibi elektronik cihazlarda kullanılır. Alüminyum metali bakıra oranla daha kötü bir iletken olmasına rağmen çok daha hafif olduğu için havai hatlarda kullanılabilir iken, yer sorunu olan ve çok iyi iletim istenen yerlerde bakır kablolar kullanılır. Aşağıdaki denklemlere dikkat edilirse;

Alüminyumun Özdirenci, Al = 0,028264 Ohm x mm2/m
Bakırın Özdirenci Cu = 0,017857 Ohm x mm2/m’dir.
Dolayısıyla kesit olarak Al = 1,6xCu olur.

Eşit uzunlukta, eşit dirençte ve eşit gerilim değerindeki Alüminyum iletkenin kesiti, Bakır iletken kesitinden 1,6 katı daha büyüktür.

Ağırlık olarak kıyaslama yapacak olursak,
Al özgül ağırlık dAl = 2,7 kg/dm3
Cu özgül ağırlık dCu = 8,9 kg/dm3
Dolayısıyla ağırlık olarak Al = 0,5xCu olur.

Eşit uzunlukta, eşit dirençte ve eşit gerilim değerindeki Alüminyum iletkenin ağırlığı, Bakır iletken ağırlığının 0,5 katıdır.

Eşit ağırlıkta aynı işi görecek olan Alüminyum’un fiyatı, Cu’un fiyatının yarısına denk gelmektedir. Dolayısıyla Al, en az %50 daha ekonomiktir.
Havai hatlarda, direklerde Al kablo kullanılmasıyla direklere binen yük miktarının daha az olması, montaj kolaylığı, nakliye kolaylığı vb. ek ekonomik avantajlar da sağlar.
Bir sonraki yazımızda “Kablo Çeşitleri ve Sınıflandırması” konusuna detaylıca değineceğiz.