Ozonosfer (Ozon Tabakası)

Ozon(O3), Oksijen(O) elementi ve (O2) molekülünün birleşmesi sonucu oluşmuş 3 oksijen atomuna sahip bir gazdır. Renksiz ve kokusuz olan bu gazın sıvılaştırılmış hali lacivert renktedir. Oldukça zehirli ve yakıcı bir gazdır. Gözü ve vücudu tahriş eder.Bu gazın 1 gramı 200 insanı öldürecek güçtedir. Neyseki ozon gazı bizim yaşam alanımız olan yeryüzünden yaklaşık 10 km yukarıdan başlayıp 50 km yüksekliğe kadar olan bölgede bulunmaktadır.Tabi bu tehlikeli gaz bu haliyle aynı zamanda bizim koruyucu meleğimizdir. Çünkü güneşten gelen zararlı Ultraviyole (UV-A, UV-B ve UV-C) ışınlarının bize zarar vermesini engelliyor. Bu ışınlardan, UV-A denen zararsız denecek kadar az zarar veren ışınların geçmesine kısmen izin veriyorken, UV-B gibi zararlı ışınların büyük bir kısmını ve UV-C gibi oldukça zararlı olan ışınların ise tamamının geçmesini engelliyor.

Ozon gazının %90’ı Stratosfer tabakasında,geri kalan kısmı ise 10-15 km yüksekte troposfer tabakasında bulunur. Ozon gazı tüm yıl boyunca ekvator kuşağının üstünde bulunan stratosfer tabakasında üretilip, hava hareketleri ve dünyanın dönme hareketinden dolayı buradan kutuplara doğru taşınmaktadır.
Ozon tabakası, ozon gazının Stratosfer ve troposfer tabakasında oluşturduğu kümeye denir. Bu gaz kümesinin zarar görmesi(incelmesi), zararlı olan UV-B ve UV-C ışınlarının yeryüzüne ulaşmasını önleyememesine sebep olur. Bu UV ışınları güneş yanıklarına, deri kanserine, gözlerde katarakt’a ve insanlarda bağışıklık sisteminin zayıflamasına sebep olabilir. Bağışıklık sisteminin zayıflamasıyla her türlü hastalığa karşı dirençsiz olmaya başlarız. Bu zararlar birtek bizim için geçerli değildir, çünkü bu ışınlar bakteriler, bitkiler ve hayvanlara da zarar verebilmektedir. Bu ışınlara maruz kalındığı takdirde, bitkiler yetişme sorunu yaşayıp besin kıtlığına sebebiyet verebilir. Bakteri ve hayvanların zarar görmesi de ekolojik dengeyi altüst edecektir zaten.
Ozon tabakasının zarar görmesi daha çok kutup bölgelerinde ve özellikle de Antartika kıtası üzerinde yani güney kutbunda soğuk aylarda gerçekleşmektedir.
Ozon tabakasına zarar veren etkenler arasında Kloroflorokarbonlar(CFC), klima ve buzdolaplarında, köpük üretiminde (örneğin yataklar için ve inşaatta yalıtım malzemesi olarak kullanılan straforlarda) kullanılır. Halonlar, yangın söndürme cihazlarında kullanılır. Metil bromid ise, tarımda böcek ilacı olarak kullanılır. Ucuz spreyler ve aerosol gibi zararlı ürünlerin kullanımı arttığı müddetçe ozon tabakası da incelmeye devam edecektir. Tabi son araştırmalarla ozon tabakasındaki incelmenin azaldığı  bulunduysa da, bu bunun kalıcı olacağını göstermemektedir.
Ozon birçok ülkede gıda, tekstil, lojislik ve sağlık gibi sektörlerde yaygın bir şekilde dezenfektan olarak kullanılmaktadır. Örneğin bazı ülkelerde, şehirlerin içme suyu şebekelerinde suyu tüm mikroplardan arındırmak için birebirdir, tabi maliyetlidir. Ozon depolanamayan stoklama imkânı olmayan tek gazdır, çünkü ozon sıcaklıkla orantılı olarak kendiliğinden kendisini oluşturan oksijen gazına dönüşmeye başlar.

Referanslar
wikipedia
devlet meteoroloji işleri