Türkiye Elektrik Enerjisi Kurulu Gücünün Yıllara Göre Gelişimi

Elektrik enerjisi, Kullanım kolaylığı, diğer enerji formlarına dönüştürülebilmesi ve yaygınlık kazanmasıyla birlikte ülkelerin gelişmişlik düzeyinin en önemli göstergelerinden biri haline gelmiştir.

19.yüzyılın sonlarında aydınlatmada harcanmak üzere insanlığın yararına sunulan elektrik enerjisi bugün artık her yerde. Dolayısıyla artan gereksinim sonucu geleneksel kaynakların yanı sıra yeni ve yenilenebilir kaynaklar, rüzgar, güneş, biomas ve benzeri kaynakların da değerlendirilmesine başlanmıştır.

Elektrik enerjisinin Dünya’da ilk olarak günlük hayatta 1878 yılında kullanılmaya başlanmıştır. İlk elektrik üretim santralı ise 1882 yılında Londra’da faaliyete girmiştir. Türkiye’de kurulan ilk elektrik enerjisi üreticisi ise, 1902 yılında Tarsus’ta, bir su değirmenine bağlanmış 2 kW gücündeki bir dinamodur. İlk büyük santral ise 1913 yılında İstanbul Silahtarağa’da kurulmuştur.

1935 yılına gelindiğinde, kurulu güç 126.2 MW, üretim 213 milyon kWh, elektriklendirilmiş il merkezi sayısı da 43 dür.

Üretim aşamasındaki gelişmeler iletim aşamasında da gerçekleştirilerek ülkemizi bir baştan bir başa, enterkonnekte bir biçimde enerji hatları ile örmüş, bu hatları da değişik güçte ve tipte binlerce trafo ile donatmış bulunmaktayız.

1950’li yıllarda kurulu güç 407.8 MW’a, üretim ise 789.5 milyon kW’a ulaşmıştır.

1970 yılına gelindiğinde TEK (TÜRKİYE ELEKTRİK KURUMU) kurulmuştur. Böylelikle, Belediyeler ve İller Bankası dışında bütünlük sağlanmıştır. Bu tarihte de kurulu güç 2234.9 MW, üretim ise 8.6 milyar kWh seviyelerine ulaşmıştır.

1970-1980 tarihleri arasındaki yıllarda, Dünya enerji krizinden Türkiye’de etkilenmiş, termik santralların yakıtlarının, çoğunlukla dışa bağımlı olmasından dolayı enerji kısıtlamalarına baş vurulmuştur. Bu olaumsuzluklara rağmen bu dönemde Türkiye kurulu gücü 1980 yılında 5118.7 MW, üretimi de 23.3 milyar kWh değerlerine ulaşmıştır.

1982 yılında Bütün elektrik enerjisi tesisleri TEK’e devredilmiş, bundan böyle tüm satışlar TEK tarafından yapılmıştır. Bu tarihte kurulu güç 6638.6 MW, üretim 26.6 milyar kWh olmuştur. 1970 yılında tüm köylerin %7’si elektriklendirilmiş olup, 1982 yılında bu oran %61’e yükselmiştir.

1984 yılında, enerji sektöründeki TEK tekeli kaldırılmış, gerekli izinli alınarak kurulacak özel sektör şirketlerine de enerji üretimi, iletimi ve dağıtımı konusunda olanaklar sağlanmıştır. Ayrıca yine bu yılda TEK’in hukuki bünyesi, organları ve yapısı düzenlenerek bir Kamu İktisadi Kuruluşu hüviyetine kavuşması sağlanmıştır.

Türkiye Elektrik Kurumu, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile ilgisi devam etmek üzere özelleştirme kapsamına alınmıştır. Daha sonra Bakanlar Kurulunun Kararı ile Kurum. ”Türkiye Elektrik Üretim, İletim A.Ş.” (TEAŞ) ve ” Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş.” (TEDAŞ) adı altında iki ayrı İktisadi Devlet Teşekkülüne ayrılmıştır.

Bakanlar Kurulu’nun 2 Mart 2001 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan kararı ile, Kuruluşun Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi, Elektrik Üretim Anonim Şirketi ve Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi olacak şekilde üç ayrı İktisadi Devlet Teşekkülü olarak yeniden teşkilatlandırılması kararlaştırılmıştır.


Türkiye Kurulu Gücünün Yıllar İtibariyle Gelişimi(1913-2014)